Brieven en deze tijd

Lieve allemaal, goedemorgen!

Dadelijk ga ik ook bij 'wat maakt u blij' zetten dat ik zo blij ben dat er veel meer echt geschreven wordt in deze coronatijd. Geen appjes, geen e-mails maar schrijven met de hand en vervolgens de brief met veel aandacht in een envelop stoppen. Je gaat iets van jezelf aan de ander sturen. Iets wat er toe doet. Ik wissel diepgaande mails uit met mensen,  maar toch, hoe anders is een brief waarin je in elk woord de emotie voelt of waarin je elkaar stimuleert, omhoog duwt. Alleen al het gevoel dat de ander zijn hand over het papier beweegt en gericht is op mij. En dan ook nog het handschrift op zich waar ik van kan genieten. 
Een van mijn levenstaken is blijkbaar om mensen aan te zetten tot schrijven.  Taalexpressie, begeleiding. Geen taalexpressie meer (jammer eigenlijk) wel bij de begeleiding, al is het anders dan vroeger omdat begeleiding via de telefoon anders is. In mijn boek en hier probeer ik het ook. Ik raad u met hart en ziel aan, schrijf! Het zal u zoveel geven. Ruimte, helderheid, verdieping.  
Terugkomend op het schrijven van brieven, ik las van iemand, die er een gewoonte van gemaakt heeft om elke dag na het ontbijt aan zijn bureau te gaan zitten en een brief aan een familielied of een vriend te schrijven. En van een grootvader die met zijn kleindochter schrijft en bij elke brief sturen ze een positief of interessant krantenbericht mee. De grootvader zei, al heb ik een gevuld leven, ik voel me soms eenzaam en deze eenzame momenten worden door de brieven minder eenzaam. Het contact tussen haar en mij wordt op deze manier versterkt en we leven ons in elkaars leven in. 
Ik las ook dat iemand een brief schrijft aan 50 belangrijke vrouwen in haar leven. Dat leek me eerst heel veel, maar als je bij de kleutertijd begint passeren veel vrouwen die een rol hebben gespeeld de revue. Ik zou het kunnen doen, maar veel vrouwen leven niet meer. Ik zou het nog steeds kunnen doen.
Welke vrouwen (en mannen) hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan uw leven?
Het kunnen er natuurlijk net zo goed 10 of 20 zijn, of 5. 

Ik las in de ervaringen van mensen die in deze tijd brieven zijn gaan schrijven dat eerder genoemde kleindochter in Utrecht studeert en daar op een bisnummer woont. Ze stuurt een stukje uit de krant mee waarin wordt achterhaald waar het woord bis vandaan komt. Ik heb ook twee keer op bis gewoond. In de Zadelstraat (zo goed als onder de Dom) en in de Waterstraat. Ik ga zo kijken of ik het artikel kan vinden.  
Andere voorbeelden: Een jonge vrouw schrijft; een brief betekent zoveel meer dan een HGH (hoe gaat het) appje. Ze schrijft haar oma die van haar kleindochter dacht dat ze op haar leeftijd niets van brieven schrijven weet, maar wel dus! Ze beleeft heel veel plezier aan het schrijven. "Alle brieven worden bewaard zodat ik ze later terug kan lezen. Deze uit de coronatijd zijn straks extra bijzonder". Voor mij is dit een van de vele voordelen van brieven. Gesprekken en appjes verdwijnen of vervormen, brieven blijven altijd en behouden hun oorspronkelijke waarde. 
Studenten die vanuit de stilte van "thuisthuis" triviale zaken via de telefoon bespreken en schrijven over diepere gedachten en ideeën. Ik moest lachen toen ik ergens anders las:"Ik ben een fan van de pen en de kiek, 't is is ook goed voor de motoriek" Het gaat verder: "E-mailen gaat vervelen, woorden die je niet vast kunt pakken, niet tegen het licht kunt houden. Op naar de brievenbus, die de woorden geduldig naar binnen slokt. De reis van de brieven gaat beginnen."
Naast brieven worden er veel kaarten geschreven en cadeautjes gestuurd.

Zoveel brieven schreef ik. Brieven waarin ik het diepste van mezelf deelde. Ook heb ik jarenlang een dagboek met iemand geschreven. Elke week wisselde we van boek en schreven we in dat boek verder.
In schrijven is vrijheid (dankbaar niet in een land te wonen waar die vrijheid niet is) als er nabijheid is en je je veilig voelt.  

Ik leende de autobiografie van Ina Boudier Bakker (oudere mensen kennen haar van 'Klop op de deur') van een buurvrouw. Ik hou ontzettend veel van opgeschreven levens in boeken. Dit speelt zich in de oorlog af. Ik heb veel dagboeken over de oorlog gelezen maar er is nog veel meer verschrikkelijks in steden gebeurd dan ik dacht. Eigenlijk had ik geen idee over de omvang. Door dit boek wel! Naast de persoonlijke verhalen die ik meebeleef leer ik van de informatie die ik krijg. Dit gaat trouwens over mensen in de hogere kringen die daardoor bevoorrecht waren. Zij konden met veel geld nog het een en ander kopen, al bleef ook daar weinig over. Een beetje thee was goud waard. Wat dit boek voor mij extra waardevol maakt is dat het zich in Utrecht afspeelt en ik de straten en gebouwen herken. Ik beleefde het niet alleen mee, ik wandelde ook mee, tussen de kogels door.  De vorm, in dit geval een dagboek, maakt dat er een bepaald evenwicht is want er staan ook vreugdevolle momenten in. En, waarvan ik vind dat het op een ander niveau ook voor deze tijd geldt, de blijheid over iets wat eerst volstrekt vanzelfsprekend was. 
Deze tijd is denk ik vooral bedoeld om niets meer als vanzelfsprekend aan te nemen, om voor het eerst of opnieuw of sterker de waarde van bloeiende gele brem of een zelfgebakken boterhammetje te ervaren.

Ik wens u mooie Pinksterdagen

slaapkamerbloempjes

Ik probeer als het enigszins kan te zorgen voor een vaasje bloemen in de slaapkamer. In deze tijd van het jaar is dat gemakkelijk met alles wat buiten groeit en bloeit. Het mooie pillendoosje was van mijn moeder.

Martin

Jaren geleden schreef ik over een oude liefde. Ik schreef dat, toen ik 17 was en de Vormingsklas in Amsterdam deed, ik elke avond langs zijn huis liep. Het maakte dat niet erg interessante jaar spannend. Alleen maar erlangs lopen en de emotie voelen als het licht binnen een keer aanging.
We kenden elkaar van Beverweerd en in een kostschool is omdat je 'opgesloten' zit alles driedubbel intens. Er is alleen dat leven. De rest van de wereld leek niet te bestaan. Hij zat twee klassen hoger. Nadat hij weg was schreven we elkaar.
Toen we in Ganzedijk woonden kregen we weer contact en we schreven een tijd lange brieven. Een keer is hij langs geweest en hadden we een mooie dag. Bij een kopje koffie las hij alle brieven die hij me vroeger had geschreven en die ik natuurlijk zorgvuldig had bewaard. We wandelden in de tuin van de Ennemaborg (Midwolda) en daarna  lunchten we in de zonovergoten tuin van de Vicarie (Imca Marina). Hij schreef dat hij met de auto een keer voor de deur in Duitsland had gestaan. Ruim drie maanden geleden liet hij me weten ernstig ziek te zijn, Een kwaadaardige kanker in de lever. HCC. Gisteren de rouwkaart die op zich niet mooier kan zijn. Hij wandelend in het bos, omgeven door licht. En twee gedichten een van J.H. Leopold en de ander van hemzelf. Die van Leopold zal ik weergeven.

Ik las net terug en hij stuurde eens een bordje met dit erop:

If it is to be
It is up to me

Martin was een heftige, warme persoonlijkheid, strijd en vechtlustig. Hoe hij in Frankrijk, Italië of Spanje kon genieten van goed eten, van de natuur, van soms heel vluchtige contacten was exceptioneel. (Hij gebruikte dit soort woorden zelf altijd dus ik vind het leuk om dat nu ook te doen. Dit is uiteindelijk een ode aan hem). En dan ook nog hoe hij dat kon beschrijven. Ik proefde de sfeer en de liefdevol gemaakte streekgerechten waar hij altijd alles over wilde weten. We hadden de afgelopen jaren geen frequent contact. Wel altijd op belangrijke dagen en als het nodig was. Alleen al dat ik aan hem dacht maakte hem gelukkig. Het is zo eenvoudig te denken aan wie bijdroeg. Ik zal altijd aan je blijven denken lieve Martin.

‘O, ALS ik dood zal, dood zal zijn

kom dan en fluister, fluister iets liefs

mijn bleeke oogen zal ik opslaan

en ik zal niet verwonderd zijn.

En ik zal niet verwonderd zijn;

in deze liefde zal de dood

alleen een slapen, slapen gerust

een wachten op u, een wachten zijn.’

 J.H. Leopold

Onze dag

Al jaren schrijf ik volgens mij dat we 38 jaar samen zijn. Vandaag is het echt zo!
Na een feestelijk ontbijtje ging ik na lange tijd, het mag nu, weer naar de kapper. Wat een heerlijkheid. Lieve Hilda, dank je wel!
Anders waren we op deze dag naar de bibliotheek of naar het museum gegaan. We beginnen dat erg te missen. Alleen naar de bibliotheek om boeken te brengen en te halen vinden we niets. Dan reserveer ik wel iets wat ik hier ophaal. We gaan voor het uitje, voor even op een andere plek ongestoord lezen, in die prettige sfeer, met een heerlijk kopje koffie. Je mag nu ook maar een bepaalde tijd binnen zijn, bah. Dit soort beperkingen vind ik vervelend en niet zinvol.
We hebben een mooie wandeling in de buurt gemaakt. We beseften weer eens hoe weinig we nog van de directe omgeving kennen. En o, o, wat is het hier toch prachtig!!!
De dag bestond verder uit speciale hapjes en we hebben eindelijk weer eens een spelletje gedaan. Ik ben gek op spelletjes maar op een of andere manier komen we daar de laatste jaren zelden aan toe. Henk is dol op scrabble (we houden allebei erg van taalspelletjes) en mede geïnspireerd door Remco Campert, die elke dg om 16.00u met zijn Deborah scrabbelt deden we dat vanmiddag. Zo gezellig!
's Avonds keken we naar SOS de verbouwiers. Een heel mooi programma.  Een familie leeft in zware, vaak onhoudbare omstandigheden. Alleen als hun woonsituatie anders wordt kunnen ze hun leven op welke manier dan ook weer oppakken. Het thema is elke keer anders, maar het team is vast en elke keer heel veel mensen uit de buurt die in 9 dagen voor een nieuw huis zorgen. De betrokkenheid, de liefde, de humor, de vak- en deskundigheid en de reactie en positieve gevolgen ontroeren ons elke keer sterk. Straks nog een lekker drankje en daarna met een voldaan gevoel naar bed.

Toen we elkaar net kenden kreeg ik deze vaas van Henk en die gaat dus al een tijd mee en verdient tulpen op deze dag en een foto.

Plant

Ik schreef een paar weken geleden over de Christusdoorn die maar blijft bloeien. Ongelofelijk, al maandenlang. U had nog een foto tegoed. En ik maakte een foto van de groene pierlala die toen nog klein was en zomaar opeens ergens bovenkwam. We hebben geen idee wat het is. Ik zie voor me hoe het eruit ziet om in december aan elke 'naald' een balletje te hangen.  

Moederdag

Henk had een bosje bloemen geplukt voor moederdag. Dat is wat we op zo'n soort dag allebei het fijnst vinden om te krijgen. En er is natuurlijk een feestelijk ontbijt, lunch en avondeten. Chocolade was er ook, maar die was al op. :-)

Handige keuken en omgaan met oudere mensen

We hebben een fijn keukentje. Alles binnen handbereik en handige snufjes. En vooral, ik voel me er thuis en heb er al ontelbare lekkere hapjes gemaakt.
Toen ik dit filmpje zag uit 1949 werd ik zo enthousiast. Het meeste kan qua ruimte niet bij ons, maar als ik jonger was en we zouden nog een nieuwe start maken ... 

https://www.youtube.com/watch?v=2N9RCQjPqh4&t

Ik vind dit een goed artikel over de plaats van ouderen. Ik verbaas me zelf ook altijd over de bepaling van jong en oud. Jongeren worden oud en ouderen waren jong, hebben een leven vol ervaringen achter zich waar jongere mensen veel aan kunnen hebben. Het is sowieso mooi om naar de verhalen te luisteren. Elke plaats die iemand inneemt is belangrijk, kleuter, puber, adolescent, volwassen, middelbaar, oud, bejaard. Iedereen draagt op zijn manier bij aan het leven, aan de wereld. Of niet en iemand kiest voor een teruggetrokken leven. Niemand kan voor een ander beslissen hoe te leven. We kunnen alleen maar proberen de omstandigheden voor iedereen zo goed mogelijk te maken. Met niet de economie maar de kwaliteit van leven als uitgangspunt. 

https://www.topics.nl/opinie-we-moeten-ze-redden-laat-ouderen-over-hun-eigen-lot-beschikken-a14336442vk/?context=playlist/m-992675781768474aa9fb72b6383b92a3/&utm_source=redactie&utm_medium=email&utm_campaign=DPN_ED_TOPICS_Newsletter_PERSO_API_20200506&utm_content=article&utm_term=&ctm_ctid=78919f4a836e46ff759b685c3cb948a3

75 jaar!

75 jaar geleden werd Nederland bevrijd. 
Zoals altijd in deze tijd lees ik boeken over de oorlog.
Wat ben ik dankbaar in vrijheid te leven.
Met elk mens die dat niet kan leef ik mee.
Gisteravond voelde ik zo sterk de verbondenheid met de mensen die op wat voor manier ook geraakt zijn door WO2. 
Vandaag is het feest!

   (foto Rob van Hilten)

4 mei

Na een heel indrukwekkende herdenking in de Nieuwe Kerk en de twee minuten stilte op de Waalsdorpervlakte en wat daaraan vooraf ging (anders keken we alleen naar de Waalsdorpervlakte) koos ik dit herdenkingsgedicht van Vienne Haagoort,16 jaar, uit Rotterdam

Herdachte wegen

Over de schaduwkant van de straat

lopen zij hun wegen

bekende richtingen

naar een onbekend doel

Morgen is hen niet gegeven

aangenomen, zijn de blaren op hun voeten

die drukken tegen de achterkant

van hun schoen

Veranderd door het verstrijken van tijd

losgelaten door zicht op het eind

lopen zij nu hun wegen

over de zonkant van de straat

Hun blikken werpend op de schaduwkant

waar weggevaagde herinnering

door nieuwe schoenen

worden herdacht

------------------------------------


Een lege Dam

Misschien maakte de leegte en de stilte het extra indrukwekkend. Helemaal leeg was het niet want Koning Willem Alexander, koningin Maxima, burgemeester Femke Halsema, premier Rutte, Gerdi Verbeet, (Nationaal comité 4 en 5 mei) een meneer die ik niet kende en twee scouts, die behalve de krans op deze foto, alle kransen 'legden'.

Opnieuw oogsten

Ik voel me in deze tijd nog gemotiveerder om bezig te zijn met hoe je voedingsmiddelen zo goed en lang mogelijk kan bewaren. Dit is een voorbeeld, groente opnieuw laten groeien. Op deze foto staan lente-ui, in het witte vaasje raapsteeltjes, een kontje ui (net zoals lente-ui gaat dat geweldig) en wortel. De wortel deed het erg goed, maar ik had er net iets te lang geen water bij gedaan. Ervoor het uiteinde van een krop roma-sla.