2 De praktijk

Ik heb veel geschreven over de praktijk van met weinig zoveel mogelijk doen en vooral ook veel niet doen. Maar het blijft in beweging, er ontstaan altijd nieuwe inzichten en er worden nieuwe methodes ontdekt. Het begint allemaal met:

Zorgen voor financieel overzicht en een geestelijk rijk leven. Ik noem deze twee in een adem omdat dit voor mij de voorwaarden zijn voor overzicht en tevredenheid.

Wat komt erin, wat ging/gaat eruit? Waar kan meteen op bezuinigd worden?

We zijn een tijdlang veel te vaak naar onze gezellige super gegaan. Dit speelde vooral voor corona. Ik wil nog steeds eens opschrijven hoeveel die bezoekjes gekost hebben. Nu laat ik, op af en toe een uitzondering na elke maand 3x veel boodschappen bezorgen. Door een gewone supermarkt en Ekoplaza.

Waar geeft u veel geld aan uit?

Ik geef door wat volgens mij belangrijk is en vooral wat voor ons werkt. Ik zet gewoon weer eens alles op een rijtje en zal het regelmatig aanvullen.

• Proberen naast basisboodschappen niets of zo weinig mogelijk te kopen. Een bepaalde periode of heel lang.  
• Als het kan een of twee keer per jaar veel basisboodschappen aanschaffen.
• Van een vast bedrag leven en daar niet overheen gaan. 
• Meteen een of meerdere bedragen op een spaarrekening zetten, hoe weinig ook.
• Zoveel mogelijk zelf doen en vooral datgene waar u goed in bent. Moestuin, brood, koekjes, taarten bakken, fermenteren, 'preppen', kleding maken, dingen repareren.
• Maak zelf schoonmaakmiddelen. We hebben drie glazen spuitflessen: 1 met azijn, 1 met azijn, afwasmiddel en water. en 1 met alleen water (voor de planten). En ik gebruik regelmatig zuiveringszout/ dubbel koolzuur soda, al dan niet met een scheutje azijn. Ook goed om een putje beter door te laten stromen.
• Een keer lang koken en bakken voor een paar dagen ('preppen'). Dat scheelt energie en het is gemakkelijk. 
• Proberen bij het boodschappen doen altijd een of meer producten voor de voorraad aan te schaffen voor als de situatie om welke reden dan ook ingewikkeld is. Dit kan persoonlijk of landelijk zijn. Voorbereid zijn vind ik belangrijk en het geeft een prettig gevoel. Er is een grote beweging die hier veel verder in gaat. Op YouTube kunt u hier van alles over bekijken.
• Zoveel mogelijk seizoens groente en fruit kopen. Als het kan veel van iets zodat u het kunt invriezen, inmaken of drogen.

Als u geen moestuin heeft verbouw iets op het balkon of in de vensterbank. In ieder geval kruiden. Alles wordt er lekkerder door en het voegt voedingsstoffen toe. U weet, mijn (een van de) stokpaardje.

Gooi nooit iets weg, tenzij het bedorven is. 

Als u maar de helft van een grote ui gebruikt, snijd de andere helft in stukjes en doe het in de diepvries. Of u gebruikt natuurlijk de rest morgen of overmorgen. Ik heb 'foodhuggers' en die zijn ideaal om groente en fruit niet te laten uitdrogen.

Verzamel groenteafval in een bakje en bewaar het in de diepvries. Als het vol is maakt u een lekkere groentebouillon. Nog wat kruiden zoals selderie, peterselie en/of maggikruid toevoegen en zout, tamari of een bouillonblokje.

Al zo lang samen

Een heel creatieve vriendin stuurde dit, blij mee.

Gisteren (of vandaag, maar we vieren het altijd de 27e) 39 jaar geleden kwamen we voor het eerst met elkaar in contact, mijn lieve Henk en ik. We zouden vanmorgen naar een Borg gaan en daar een feestelijk kopje koffie drinken, maar Henk had erge last van zijn allergie dus dat ging niet door. Vanavond Chinees besteld, dat was ons cadeau, zo lekker. We eten er drie keer van. Daarvoor een gezellig drankje (witte wijn) met knapperige, zelfgebakken zadencrackertjes met zelfgemaakte 'boursin'. 

1 Inleiding: Hoe overleefden wij en hoe leven we nu?

Veel mensen hebben het in deze tijd financieel moeilijk. Tienduizenden mensen zijn hun baan verloren en na een paar maanden ontstaan er schulden. Er zijn mensen die een half jaar kunnen overleven, die een buffer hebben. Er zijn ook mensen die het drie maanden of korter vol houden. 

Er is mij gevraagd of ik wil schrijven over hoe wij overleefden in Oost-Groningen. Dat ik daarmee mensen kan inspireren. Mijn boek en de filmpjes gaan hierover en het is ook de basis van deze website. Voor mensen die mijn boek, waar het allemaal mee begonnen is, niet kennen en ook voor mensen die het wel kennen is het inderdaad misschien zinvol om er juist nu over te schrijven. Na Oost-Groningen werd het trouwens nog 'erger'. Toen Henk zijn baan opzegde omdat het een te zware belasting werd, leefden we een tijd van ik denk €800 per maand. Er is een maand geweest dat het €600 was. Naast steun die ik altijd voel, is er een innerlijke basis. En er is zoveel vervullends waardoor verder alles eigenlijk op de tweede plaats komt. Als we schulden zouden hebben zou die ons in de greep hebben denk ik, maar gelukkig hebben we die niet. Een gevoel van dankbaarheid overheerst. Altijd. 

Daarnaast is er de praktijk van alledag en gelukkig ben ik creatief (niet wat betreft alles!!!) en kan ik goed improviseren. Als dat niet zo was, dan was het veel ingewikkelder geweest want ook hierin is er vertrouwen. Hoe doe je met weinig zoveel mogelijk? Ik zal hier een rubriek van maken en herinneringen opschrijven maar ik zal het ook over nu hebben. 

Als ik bepaalde aspecten anders had aangepakt was er beslist meer geld geweest. Ik ben niet commercieel en dat zou ik ook niet willen zijn. Wel had ik meer voor mezelf op kunnen komen, vooral wat mijn boek betreft. Dat ik een prachtige praktijk met een, vind ik, meer dan prima inkomen achter heb gelaten, zorgde niet voor een leegte, er kwam veel voor in de plaats. Trouwens, er was geen andere mogelijkheid. Gelukkig sta ik nog steeds mensen terzijde. Zoals ik verschillende keren heb geschreven hebben we ons nooit arm maar altijd rijk gevoeld. Dat heeft vooral met innerlijk leven te maken maar ook omdat we nooit iets tekort zijn gekomen. Het enige paniekmoment was in Duitsland, toen Henk door zijn heupprobleem steeds viel in huis. Onze pensiondroom was allang vervlogen en we moesten en wilden zo gauw mogelijk terug naar Nederland. Het duurde twee lange jaren voordat we ons huis verkochten. 

Ons inkomen verandert niet door corona. We zitten nu iets boven de bijstandsnorm, maar het fluctueert. Henk heeft aow en een klein pensioen en ik verdien met mijn telefoonwerk. Als ik meer zou verdienen dan moest ik net zoals vroeger btw betalen. Dan moet ik dus een stuk meer verdienen (19%). Dat gaat niet, dat zou een te grote druk op me leggen. Er komt bij dat ik ook nog steeds aan allerlei dingen niet of te weinig toekom. We doen het dus hiermee en in vergelijking met wat het was is dit royaal. Ik ben als eerste bezig mezelf terug te betalen. Ik heb een graf gekocht en dat geeft me rust, maar het was een fiks bedrag, €4000. Ik moet een groot bedrag hebben om in geval van nood alleen te kunnen overleven. Na terugbetaling is dat bedrag nog veel te laag. We proberen ook voor een 2e of 3e hands autootje te sparen want het zou wel een groot wonder zijn als de auto die we nu hebben nog een jaar werd goed gekeurd. Maar goed, als het niet lukt, dan geen auto meer. Henk vindt dat erger dan ik. Een auto geeft zeker een gevoel van vrijheid, maar ik heb geen behoefte om naar drukkere delen van Nederland te gaan, integendeel, al zal er vast wel eens een uitzondering zijn. We proberen ook nog iets te sparen voor de huisrekening want er kan altijd iets groots kapot gaan.  

Zo, nu weet u een beetje hoe de situatie was en is. 

Sapje en eerste bramen

De NZ spinazie deed het zo goed dat het ten koste ging van de fruitstruikjes en juist daar is die nieuwe bak voor bedoeld. Een paar dagen achter elkaar heb ik vol geoogst. De wortels van de planten zet ik in een lange, diepe, andere bak.  Wij krijgen steeds wat fruit, voornamelijk appels, dat overblijft in de gevangenis en anders weggegooid zou worden. Af en toe zitten er ook peren bij. Drie dagen een spinaziesapje met appel en een dag met peer. Ook nog een uitgeperst sinaasappel en een bakje water, van de sinaasappelpers.

Als ik wegga heb ik altijd een bakje met gedroogd fruit bij me voor als ik wankel word. Dat bakje gebruik ik regelmatig voor iets anders (de inhoud kiep ik mijn broekzak) zoals nu voor de eerste bramen. Het ruikt overal zoetig, de geur van bramen, gemengd met de geur van bos, van nazomer. Een van mijn lievelingsgeuren.

Hoe snel je iets vergeet

Vroeger schreef ik over hoe ik van een beetje boter veel boter maakte. Ik heb dat lang gedaan. Gisteren keek ik naar een vrouw (frugal Jo*) die boter met veel olie mengde en ik besefte dat ik dit totaal vergeten was. Ik mixte het alleen niet met veel olie, maar met veel water en een beetje olie. Ik kook niet meer zoals een aantal jaar geleden, alleen plantaardig, al is het de eetwijze die ik uiteindelijk het meest sympathiek vind. Door Henks blaasgedoe en mijn darmonaangenaamheden is dat veranderd, maar we eten wel heel weinig dierlijks. Ik ga het dus weer net zoals vroeger doen met de boter. Ik deed het vanmorgen al met een klein stukje waar ik een kommetje vol van maakte. Jammer dat ik er iets te enthousiast mee aan de gang ging en mijn shirtje nu vol vlekken zit. Ik weet dat ik ergens een beslagkom heb met een deksel waar je de klopper(s) van een mixer doorheen kan steken volgens mij. Een grotere hoeveelheid spettert ook minder maar je kan deze 'boter' niet invriezen dus ik moet het wel per beetje doen. Ik had ook een schort aan kunnen doen, waar ik meestal niet aan denk. Ik gebruik trouwens vaak gestolde kokosolie als boter.

*Om nog even op frugal Jo terug te komen. Ze woonde met man en twee kinderen in een ruim huis, in een goede buurt en is nu verhuisd naar  een klein appartement, met één slaapkamer, ipv drie, in een heel andere buurt. Ze hebben een heel laag inkomen maar haar droom is om een huisje te kopen ergens in het noorden van Engeland, waar ze het allerliefst wil wonen. Hier doet ze alles voor, waaronder grote consessies. 

Weer eens een weekmenu

Maandag: Henks vermaandag Spaghetti met sojaroomsaus en spinazie erdoor en edelgist erover /  tomatensla met stukjes olijf en een glaasje koele, witte wijn 

*meloen

Dinsdag: Gestoofde venkel met oleolux (Budwig), knoflook  en een beetje geraspte brie / gekookte boekweit

*Cichorino met een stukje citroen kwarktaart (gemaakt voor de vrienden die morgen op bezoek komen)

Woensdag: Gebakken kool met ui, knoflook, kerrie, kokos en Tamari / krokant gebakken dunne schijfjes tempeh in een pittig tomatensausje. Ik had de plakjes tempeh eerst op hoog vuur in kokosolie krokant gebakken. Ik maakte een sausje van tomatenpuree, Tamari, chilisaus. Op het laatst wentelde ik de tempeh daar doorheen. Erg lekker.

Donderdag: Rest van de kool met pindasaus, rijst en komkommersla

Zaterdag: Champignonsoep met peterselie / zuurdesembrood met avocadopuree, tomaat en bieslook

*Kopje koffie met een stukje dadelcaramel met zout

Zondag: Lasagne van gele courgette met bolognesesaus van plantaardig gehakt / kropsla.

Het was een uitzondering dat we even in de supermarkt waren. Er lagen allerlei courgettes uit een tuin in de buurt, zo leuk. Een grote gele gekocht. waar we nog een keer van eten. Toen ik de boodschappen wilde betalen merkte ik dat ik mijn pasje was vergeten. Teruggerend en toen moesten we wel even met de auto want het bezoek kwam er bijna aan. Een minuut later bleek. 

*aardbeienijs op basis van Budwig

Blijft een belangrijke dag

Elk jaar denk ik terug aan 15 augustus 1969. De eerste dag van mijn nieuwe leven en al jaren de dag van het begin van mijn lievelingsperiode. Ik schrijf dit ook elk jaar. Heeft u een soortgelijke dag die u elk jaar viert of herdenkt?

Het is nog steeds erg warm en dus blijven we elke dag onze ochtendwandeling vroeg maken. Voor het ontbijt. Vanmorgen was het niet heel vroeg, maar om 7.50u was hier op de doorgaande weg geen auto te bekennen. Henk nam een foto naar beide kanten.

Henk gooit nog steeds elke ochtend en avond een emmer ijskoud water over me heen, heerlijk. De wc doorspoelen is lastig, niet kunnen wassen ook. Gelukkig hebben we een afwasmachine voor de afwas. Haren wassen lukt niet goed met koud water dus ik maak keteltjes water warm. Maandag wordt er een nieuwe boiler bezorgd. Deze was pas 2 jaar en 5 maanden oud. De boiler die hier hing heeft het 46 jaar gedaan. Het bedrijf zei dat ze dit nog nooit mee hebben gemaakt. Tja ... Het is niet meer dan lastig. Ik ben dankbaar dat we nog net thuis waren en ik ben dankbaar dat we koud water in de keuken hebben. Zonder water zou het veel meer dan lastig zijn geweest. Ik ben me extra bewust hoe fundamenteel water is! Zonder leven lijkt me onmogelijk.

Boiler en hitte

We stonden vanmorgen op het punt om te gaan wandelen en ik hoorde opeens een raar geluid. Meteen daarna geluid van water. De kap van de boiler was omhoog gekomen en het water gutste eruit. Er zat een enorme kracht achter dus alles was meteen drijfnat. Henk draaide de hoofdkraan uit, wat niet heel eenvoudig is. Krukje pakken, zoeken in de donkere kast ... Gelukkig hebben we nog koud water in de keuken, al snappen we daar niets van. Zo gauw ik de kraan aandeed stroomde er meteen weer water uit de bolier. We hebben hem nu leeg laten lopen. Voorlopig 'douchen' met een emmer water over ons heen plonzen want in de badkamer is geen water. Hindert niets. Hopelijk is er een oplossing voor het boilerprobleem. Ik zag dat er alleen garantie is als de ruimte niet te krap is. Het is wel krap, heel krap, maar het is niet anders.

Vanmiddag nog even op het balkon gelezen. Die plek is zo heerlijk, in al het groen met wat bloemetjes. Henk vond het erg lekker, ik vond het te warm, meer dan 30 graden.

Dit is nog steeds de plant die we jaren geleden van onze belastingmevrouw kregen. We twijfelden of hij het weer zou doen dit jaar. Ongegrond want nog nooit deed hij het zo uitbundig. Op een gegeven moment waren er iets van 15 bloemen en 52(!) knoppen, wat een weelde.

Champignons kweken, zelfvoorzienend zijn (een beetje) en een uitje

Ik heb er wel eens over gedacht om zelf paddestoelen te kweken maar een donkere koele ruimte is dan onontbeerlijk. Misschien niet verstandig om iets te plaatsen dat ik niet geprobeerd heb, maar uit enthousiasme. .. Koffiedrab/prut in een glazen pot doen, een of twee champignons erboven fijnknijpen, weer drab/prut, weer champignons fijnknijpen enz. Afdekken met een koffiefilter en elastiekje. Na 30 dagen zijn er nieuwe champignons. Als ik weer champignons heb ga ik het meteen proberen. Als je het steeltje gebruikt kan ik me voorstellen dat er meer champignons aan komen, maar allemaal losse stukjes? We zullen het zien.

Hoe gaat het met alle groen hier? Op het balkon doet alles het geweldig en in de nieuwe bak eigenlijk te goed. Ik moet steeds flink oogsten zodat de vruchtplanten niet verstikt raken. De aardbeien zijn in een andere bak trouwens aan een tweede bloei bezig. 

Op de vensterbank in de kamer staat een tomatenplant (beginstadium) en meerdere peperplanten (ook beginstadium). Ik ben benieuwd. Ik wil zo graag weer iets meer een zelfvoorzienend gevoel hebben. Door de kruiden en de NZ spinazie heb ik het wel wat, maar ik weet zeker dat ik meer kan doen. Als de coronasituatie weer verergert, waar ik vanuit ga, wil ik voor ons kunnen zorgen. *

Naast ons wordt verbouwd. De nieuwe buurvrouw zei dat het vrijdagmorgen een hels kabaal zou zijn. Dit in combinatie met de hitte maakte dat we naar een Groningse burg zijn gegaan. https://fraeylemaborg.nl  Heerlijk koel met die dikke muren. Er is trouwens ook een blote voeten pad. We hadden daar nu geen tijd voor, maar dat zal lekker zijn. Ik liep vroeger in de zomer altijd op mijn blote voeten in het bos. 

In het koetshuis was een mooie kleine tentoonstelling van Svetlana Tartakovska. https://fraeylemaborg.nl/agenda/svetlana-tartakovska/ Ze nam deel aan 'Sterren op het doek' en won. We dronken op het terras met verfrissende vleugjes wind een kopje koffie en genoten van lekkere appeltaart. Een heerlijk uitje. Thuisgekomen zagen we dat de glazen potjes van de vensterbank waren getrild of gedrild. Ze waren op het keramische plaatje terechtgekomen maar gelukkig is er niets beschadigd. Er zullen meer uitjes volgen want de verbouwing duurt tot half september.

* Wat kan ik nu doen? Heel veel thee maken van pepermunt, citroenmelisse (geloof werkelijk dat hij aanslaat) en salie. Gerechten kruiden met tijm, rozemarijn, twee soorten peterselie, bieslook en oregano. De meest eenvoudige zoals bijvoorbeeld spaghetti met olijfolie worden er zo geurig en smaakvol door. Ik heb nog heel wat zaadjes om te laten ontkiemen waardoor er veel vitamine C is. In de winter is er buiten niet zoveel te vinden. Nu wel, vooral brandnetel en paardebloembladeren. Binnenkort bramen en vlierbessen. En o ja, bepaalde groentes leven opnieuw of verder. De lente-ui gebruik ik al maanden. Het groeit steeds weer aan, geweldig vind ik dat.

Bemoedigend

Ik vind het zo bemoedigend, dat zolang je ademt het leven niet is afgelopen. Beter gezegd de mogelijkheden niet voorbij zijn. Je kan altijd verliefd worden en je kan altijd met iets nieuws op ander gebied beginnen. Je intensief verdiepen in iets of zelfs een studie doen. Ik zag een foto van een meneer met een traditionele lauwerkrans op. Hij is 96 en hij woont in Italië. In 2017 dacht hij het is nu of nooit en hij ging naar de universiteit  in Palermo om geschiedenis en filosofie te studeren. Gisteren was de uitreiking van zijn bachelor voor deze twee studies.