donderdag 12 mei 2022

Grote muur en vogelmuur

Elke dag zien we deze prachtige ster bloemetjes. Het is grote muur. Hij wordt 15-50 cm groot en de hoofdbloei is van april t/m juni. De Latijnse naam is Stellaria holostea. Stellaria zegt al dat het op een ster lijkt. Het heeft een vijftal (dubbele) bloemblaadjes. De volksnaam was Sterretje, de bloem werd in verband gebracht met de Ster van Bethlehem en Paaszondag. Pasen is ook de tijd dat hij bloeit. Het is een natuurlijk beitsmiddel bij wol. In het verleden werd het geperst sap gebruikt ter genezing van oogaandoeningen. Elke soort muur (170 soorten, maar in deze contreien zijn er 9 soorten bekend) is eetbaar, maar er is weinig over te vinden. Ik moet het maar eens uitproberen. Het is sowieso een prachtige bodembedekker! Hij bloeit maanden achter elkaar.  De grote muur bloeit hier overal, als tapijten. De vogelmuur heb ik nog niet in deze omgeving ontdekt.



Over vogelmuur, Stellaria media is wel meer bekend. De naam zegt al dat vogels er gek op zijn. Dr Kneipp prees vogelmuur hoog aan, HET longkruid aller tijden schreef hij. Hij gebruikte het als kalmerend middel bij irritatie van de luchtwegen. Vogelmuur is goed voor zowel de binnenhuid (slijmvliezen) als de buitenhuid. Het is het hele jaar door te oogsten, tenzij het heel hard gaat vriezen.

Het schijnt een van de lekkerste malse wilde groenten te zijn en tevens zeer voedzaam. Bij vogelmuur zijn de bladeren, de stelen en de bloemetjes eetbaar. Het groen van vogelmuur lijkt qua smaak op veldsla en spinazie, het proeft een beetje noot, aardachtig. De plant zit vol mineralen vitamines: kalium, magnesium, fosfor, kiezelzuur (daarom niet extreem veel van eten. Een beetje is juist heel goed) en vitamine A, B6, B12, C en D. Zoals veel kruiden een superfood! Ik kan eigenlijk geen Nederlands woord bedenken voor superfood. Vogelmuur werd de dokter van de armen genoemd. Er zitten veel stoffen in die kracht geven. Vitamine B12 zit zelden in groente. Ik weet alleen dat het in algen en in nog iets zit, wat ik nu niet meer weet. Men zegt dat plantaardige niet goed opneembaar is. Ik weet dat niet. Ik heb ook wel eens gelezen dat je dikke darm in staat is vitamine B12 te maken. Bepaalde bacteriën zorgen hiervoor. Net zoals koeien het zelf aanmaken. :-) Vlees van koeien zit vol vitamine B12, terwijl ze zelf geen vlees eten. De spijsvertering werkt natuurlijk bij iedereen anders. Bij mens en dier, bij verschillende volkeren en per mens. Als je het aanmaakt kan het dan zijn dat je het niet op kan nemen? Waarom zou je het dan aanmaken? Een lichaam zit zo ingenieus in elkaar. Interssant om me hier meer in te verdiepen. 

Vogelmuur kan het beste rauw gegeten worden, of kort geroerbakt of gekookt. De smaak is dan het sterkst. Toch is een soepje ook lekker. Bijvoorbeeld een soep van groentebouillon, flink wat vogelmuur (een volle hand) zonder de stelen, stukjes ui, stukjes aardappel van twee aardappelen (of binden met meel of een zetmeel) en knoflook. Koken tot de ui en aardappel zacht zijn. Blenderen of met de staafmixer erdoor. Op smaak brengen met peper en zout. Garneren met nog wat fijngeknipte vogelmuur. 

Andere recepten: rauw in een yoghurtsausje, door kruidenboter, mayonaise of door een gemengde (rauwkost) salade. Of op de boterham met tomaat, komkommer of kaas. En het is lekker door aardappelpuree, als een stamppot met gebakken ui.





C.A.J.A. Oudemans (1825-1906) maakte zelf de tekeningen voor zijn Flora, hier de vogelmuur.